ලෝක ප්‍රකට බෙංගාලි ජාතික ඉන්දියානු සිනමාකරු බුද්ධාදෙබ් දාස්ගුප්ත අවුරුදු 77 ක් ආයු වලඳා පසුගිය ජූනි මස 10 වෙනිදා උදෑසන කොල්කතාවේ පිහිටි ඔහුගේ නිවසේ දී අභාවප්‍රාප්ත විය. 1944 වර්ෂයේ පෙබරවාරි මස 11 වෙනිදා බෙංගාල ප්‍රාන්තයේ දී උපත ලැබූ ඔහු කාලයක් වකුගඩු රෝගයකින් පීඩා වින්දේය. පසුගිය වසර කිහිපයක් පුරා ඔහුව රැක බලා ගනු ලැබුවේ ඔහුගේ දෙවැනි බිරිඳ වූ සෝහිනි විසිනි. දාස්ගුප්ත තෙවරක් ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි අතර අවසන් වරට පැමිණි අවස්ථාවේ දී සෝහිනිත් ඔහුට එකතු විය. පළමු වරට ඔහු පැමිණියේ 1999 දී මෙරට ප්‍රථම වරට පැවැත්වුණු සාර්ක් සිනමා උලෙළේ ආරාධිතයෙකු වශයෙනි. එම උලෙළේ තිරගත වූයේ ඔහු විසින්ම තිරකතාව ලියා, අධ්‍යක්ෂණය කොට නිෂ්පාදනය කළ The painter of eloquent silence ganesh pune නමින් යුත් මිනිත්තු 24 ක වාර්තා චිත්‍රපටයයි. එය ඉංග්‍රීසි බසින් 1998 දී නිෂ්පාදනය වූවකි. එම කෘතියට ප්‍රස්තුත වූ ගනේෂ් පයිනේ ඉන්දියාවේ බිහි වූ සුප්‍රකට සහ ඉතා නිහඬ ජීවිතයක් ගත කළ චිත්‍ර ශිල්පියෙකි. ඔහුගේ චිත්‍රවලින් පිළිබිඹු වූ යථාර්ථය සහ පරිකල්පනය, සම්ප්‍රදාය සහ නවීනත්වය, ශිල්පය සහ කුසලතාව අතරින් මතුවූ ගැඹුරු සත්‍යය මනාව සිය රූපමය භාෂාවෙන් ග්‍රහණය කර ගැනීමට ඔහු සමත් විය.

බුද්ධාදෙබ් දාස්ගුප්ත සලකනු ලබන්නේ සත්‍යජිත් රායි, රිත්වික් ඝටක් සහ මිර්නාල් සෙන්ට පසු බිහිවූ ඉන්දියාවේ විශිෂ්ටතම සිනමාකරුවා වශයෙනි. 1976 දී කල්කටා සරසවියෙන් ආර්ථික විද්‍යාව සඳහා එම් ඒ උපාධිය ලබා කථිකාචාර්යවරයෙකු වශයෙන් කල්කටා විදුහලට ඇතුළත් වී පසුව සිනමාකරණයට පිවිසීමේ අරමුණින් ගුරු වෘත්තියට සමු දුන්නේය. ඔහු සිනමාවට අවතීර්ණ වූයේ ශිෂ්‍යයෙකුව සිටි අවධියේදී ම ය. ඒ 1968 දී Continent of love නමැති වාර්තා චිත්‍රපටය නිර්මාණය කිරීමෙනි. ඔහු අධ්‍යක්ෂණය කළ ප්‍රථම වෘතාන්ත චිත්‍රපටය වූයේ 1978 දී කළු/සුදු කෘතියක් ලෙස නිෂ්පාදනය වූ ‘දුරාත්ව’ යි. එයට 1979 දී හොඳම ප්‍රාන්ත චිත්‍රපටයට හිමි ‘රිදී නෙළුම’ සම්මානය ලබා ගත්තේය. සත්‍යජිත් රායි විසින් එම කෘතිය හඳුන්වන ලද්දේ “වර්තමාන කල්කටාව පිළිබඳ කාව්‍යමය සහ සංවේදී නිර්මාණයක්” ලෙසය. මි්‍රනාල් සෙන් එය මෙසේ හඳුන්වනු ලැබීය. “දුරාත්ව කෘතිය කාන්තා හිංසනයට දැඩිව එරෙහි වන අතිශය වැදගත් සහ සුවිශේෂ වූ සිනමා නිර්මාණයකි. එය ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් පිරි කල්කටා නගරය සහ එහි ජන ජීවිතය නිරූපණය කරන කැටපතක් බඳු විය.” බර්ලින් සිනමා උළෙලට අනුබද්ධව තරුණ සිනමාකරුවන් සඳහා Berlin forum අංශය හඳුන්වා දුන් උල්රිච් ග්‍රෙගර් සඳහන් කළේ ‘දුරාත්ව’ ඉන්දියානු සිනමාවට නව ප්‍රවණතාවක් හඳුන්වා දුන් බවයි. සමහර විචාරකයන් විසින් ඔහුගේ ‘දුරාත්ව’, ‘ග්‍රහයුධ’ (1982) සහ ‘අන්දි ගාලි’ (1984) යන චිත්‍රපට තුන හඳුන්වන්නේ හැත්තෑ ගණන්වල සිදුවූ අසාර්ථක නැක්සලයිට් විප්ලවයෙන් පසු බිහිවුණු මධ්‍යම පංතියේ අවිනිශ්චිතතාව සහ පශ්චාත්තාපය කේන්ද්‍ර කොටගත් සිනමා ත්‍රිත්වයක් ලෙසයි. දාස්ගුප්ත විසින් යථාර්ථය සහ මනඃකල්පිතය අතර පවත්නා දෝලනය කාව්‍යයක භාෂාව හසුරුවන්නා සේ රූපමය භාෂාවකින් ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීම ඔහුගේ සිනමා භාවිතයේ සූක්ෂමතාව ප්‍රකට කරයි.

ආසියා - පැසිපික් සිනමාවේ සංවර්ධනය සඳහා වන එකමුතුවේ ව්ඥබනචජ ශ්‍රී ලංකා ශාඛාව වන ආසියානු සිනමා කේන්ද්‍රය විසින් වර්ෂ 2000 දී සහ 2011 දී ඔහුගේ ප්‍රත්‍යාවලෝකන සිනමා උත්සව දෙකක් කොළඹ දී පවත්වන ලද අතර ඊට සමගාමීව වැඩමුළු දෙකක් ද සංවිධානය කරන ලදී. 2000 දී පවත්වන ලද වැඩමුළුවේ තේමාව වූයේ Film Reality and Magical Realism ය. 2011 වර්ෂයේ පවත්වන ලද වැඩමුළුවේ තේමාව වූයේ Master class on Creating Images in Celluloid and Video ය.

ආසියානු සිනමා කේන්ද්‍රය විසින් සංවිධානය කරන ලද ප්‍රත්‍යාවලෝකන සිනමා උත්සව දෙකේ දී පහත සඳහන් ඔහුගේ චිත්‍රපට නැරඹීමේ අවස්ථාව මෙරට සිනමා රසිකයන්ට හිමි විය. ග්‍රහයුධ (1982), පේරා (1986), තදෙර් කතා (1992), චාරා චාර් (1993), ලාල් දර්ජා (1994), උත්තරා (2000), මොන්ඩෝ මෙයෙර් උපාක්යන් (2002), කාල් පුරුෂ් (2005) සහ ආමි යාසින් ආර් අමාර් මධුබාලා (2007) එම සිනමා කෘතීන් වේ.

මෙයට අමතරව 2000 වර්ෂයේ පැවති ශ්‍රී ලංකා සිනමා විචාරක පර්ෂදය මගින් පවත්වන ලද විචාරක සම්මාන උලෙළේ ප්‍රධාන ආරාධිතයා වශයෙන් ද ඔහු සහභාගි විය. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවට බෙහෙවින් ඇලුම් කළේය. එමෙන්ම ආචාර්ය ලෙස්ටර් පීරිස් හා සුමිත්‍රා පීරිස් යුවළගේ ද කුළුපග මිත්‍රයෙක් විය. වරක් මම ද ඔහු සමඟ ප්‍රංශයේ පැවති සිනමා උලෙළකට සහභාගි වී ඉතාලියේ පැවැති සිනමා උලෙළකට දුම්රියෙන් ගමන් කළෙමි. සුන්දර ස්විට්සර්ලන්තයේ ගම්මාන පසු කර යන විට ඔහු ඇසූ දෙයක් මට තවම මතකය. “ඈෂ්ලි අපි මේ පැත්තේ ගෙයක් හදාගෙන පදිංචි වෙමුද?”

බුද්ධාදෙබ් දාස්ගුප්ත වෘතාන්ත චිත්‍රපට 21 ක් ද, වාර්තා චිත්‍රපට 13 ක් ද නිර්මාණය කර ඇත. එමෙන්ම ඔහු කවියෙක් හා නවකතාකරුවක් ද වේ. කාව්‍ය කෘතීන් 10 ක් සහ නවකතා 4 ක් රචනා කර ඇති අතර Dreams Times and Cinemas නමින් බෙංගාලි බසින් සිනමාව පිළිබඳ ලියූ කෘතියක් ද වේ. දේශීය මෙන්ම අන්තර්ජාතික සම්මාන රාශියක්ම ඔහු විසින් දිනා ගෙන ඇත. ජෝන් ඩබ්ලිව්. හුඩ් විසින් 1998 වර්ෂයේ දී Time and Dreams: The Buddhadeb Dasgupta  යනුවෙන් සීගල් ප්‍රකාශනයක් ලෙස කෘතියක් පළ කරන ලදී. පසුව එම කෘතියේම නව සංස්කරණයක් 2005 දී The Films of Buddhadeb Dasgupta නමින් ඔරියන්ට් ලෝංග්මන් ප්‍රකාශනයක් ලෙස නිකුත් විය. ප්‍රදීප් බිස්වාස්ගේ සංස්කරණයෙන් ලිපි එකතුවක් Buddhadeb Dasgupta : Cinema of Imprinted Times  යනුවෙන් 1999 දී පළ විය.